Betounico
Betonica officinalis
Lamiaceae Labiaceae
Autre noum : Betouino.
Nom en français : Bétoine officinale.
Descripcioun :La betounico trachis dins li bos fres coume li blachiero. Se recounèis à soun enflourejado di flour sarrado qu'escoundon la cambo e à si fueio amé de gròssi dènt redouno. La baso de la tijo èi souvènt torso.
Usanço :Li fueio e li flour soun couneigudo pèr èstre vertuouso pèr desencoumbra li brouncho, ajuda à digeri, sougna li plago e tambèn èstre febrifujo. La racino èi purgativo e fai raca (emetico).
Port : Erbo
Taio : 10 à 80 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Betonica
Famiho : Lamiaceae
Famiho classico : Labiaceae
Ordre : Lamiales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : irreguliero
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu - Autouno
Sòu : Si (Ca)
Autour basso e auto : 0 à 1800 m
Aparado : Noun
Mai à óutobre
Liò : Blachiero
- Bos fres
- Pelouso
- Relarg à jóuinis aubret
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Betonica officinalis L., 1753
(= Stachys officinalis (L.) Trévis., 1842 )
Poumié-bouissaren
Malus sylvestris
Rosaceae
Àutri noum : Poumié-fèr, Poumastre.
Noms en français : Pommier sauvage, Boquettier.
Descripcioun :Lou poumié-bouissaren es un aubre à port redoun que trachis dins li bos fres. Se recounèis à si petalo blanco tenchado de roso dessouto, sis antèro jaunasso, si fueio fino, larjo e dentado (emé 3 à 7 paréu de nèrvi - 7 à 15 pèr li perié) à sa rusclo mai lisco e subretout à si poumo sènso granelage peirous.
Usanço :Sèr souvèn pèr èstre ensarta emé de poumié doumesti. Li poumo bouissarenco podon èstre acampado pèr la counfituro e la jalarèio ; li flour soun manjadisso (dins l'ensalado) e bono contro lou tussi. Li pèu di poumo e li fueio soun diuretico, tounico e bono contro lou mau d'os.
Port : Aubre
Taio : 3 à 15 m
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Faneroufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Malus
Famiho : Rosaceae
Ordre : Rosales
Coulour de la flour :
Blanco
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 3 cm
Flourido : Printèms
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 0 à 1700 m
Aparado : Noun
Abriéu à jun
Liò : Bos fres
- Baragno
- Bartas
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éurasiatico-Cèntre-Ouèst
Ref. sc. : Malus sylvestris Mill., 1768